تصور کنید مادهای به استحکام پلاستیک سنتی و در عین حال توانایی تجزیه شدن مانند برگهای افتاده را داشته باشید. این یک فانتزی نیست، بلکه هدفی است که به طور فعال در علم پلیمر دنبال میشود. در میان تلاشهای فزاینده برای پایداری، پلاستیکهای زیستبنیان و زیستتخریبپذیر به عنوان راهحلهای کلیدی برای آلودگی پلاستیکی ظهور میکنند. با این حال، باز کردن پتانسیل کامل آنها مستلزم غلبه بر موانع قابل توجهی در عملکرد، مقیاسپذیری و تأثیرات زیستمحیطی است.
پلاستیکهای زیستتخریبپذیر نوید فراوانی برای کاهش آسیبهای زیستمحیطی دارند و کاربردهایی از بستهبندی، منسوجات و مواد صنعتی را در بر میگیرند. با این حال، پذیرش گسترده آنها با سه مانع حیاتی روبرو است:
در مهندسی پلیمر، اکستروژن دوپیچ برای اصلاح پلاستیکهای زیستتخریبپذیر ضروری شده است. این تکنیک، پلیمرهای مختلف را با هم ترکیب میکند تا موادی با خواص بهبود یافته ایجاد کند—به عنوان مثال، سفتی را با انعطافپذیری ترکیب میکند تا چقرمگی را بهبود بخشد.
این فرآیند مزایای متمایزی را ارائه میدهد:
به حداکثر رساندن پتانسیل اکستروژن دوپیچ مستلزم بهینهسازی دقیق موارد زیر است:
در میان گزینههای زیستتخریبپذیر، اسید پلیلاکتیک (PLA) به دلیل استحکام و قابلیت پردازش آن برجسته است. PLA که از منابع تجدیدپذیر مانند نشاسته ذرت مشتق شده است، میتواند با استفاده از تجهیزات پلاستیکی معمولی تولید شود. با این حال، شکنندگی ذاتی آن، اصلاح را برای اکثر کاربردها ضروری میکند.
محققان معمولاً PLA را با پلیمرهای انعطافپذیر ترکیب میکنند تا چقرمگی را بهبود بخشند. کاندیداهای امیدوارکننده عبارتند از:
در حالی که این افزودنیها شکنندگی PLA را برطرف میکنند، اغلب استحکام را کاهش میدهند—که نیازمند متعادلسازی دقیق فرمولاسیون است.
سبکات پلیبوتیلن (PBSe)، یک پلیاستر زیستبنیان جدیدتر، نوید خاصی برای اصلاح PLA نشان میدهد. PBSe با زنجیرههای متیلن بلند خود که انعطافپذیری و دمای انتقال شیشهای پایین (-50 درجه سانتیگراد) را فراهم میکند، سازگاری عالی با PLA را در عین حفظ زیستتخریبپذیری ارائه میدهد.
مطالعات فعلی به طور سیستماتیک مخلوطهای PLA/PBSe را از طریق موارد زیر بررسی میکنند:
این تحقیق بینشهای مهمی را برای توسعه مواد زیستتخریبپذیر با عملکرد بالا که برای بستهبندی، کشاورزی و کاربردهای نساجی مناسب هستند—به طور بالقوه جایگزین پلاستیکهای معمولی در بسیاری از موارد استفاده میشود.
با پیشرفت فناوری و کاهش هزینههای تولید، پلاستیکهای زیستتخریبپذیر قرار است نقش فزایندهای حیاتی در رسیدگی به آلودگی پلاستیکی ایفا کنند. نوآوری مستمر در علم مواد و تکنیکهای پردازش، این گذار را به سمت شیوههای تولید پایدارتر تسریع خواهد کرد.